Finansal Analiz Nedir? Nasıl Yapılır?

Finansal Analiz Nedir?

2000’li yılların başlarından itibaren teknolojinin yaygınlaşması ve global şirketlerin çoğalmasıyla birlikte tüm sektörlerde rekabet gittikçe zorlaşıyor. Önceki yıllarda sadece borsaya açık ve büyük ölçekteki firmaların sürdürdüğü analize dayalı işletme yönetimi, rekabetçi ortamın arttığı günümüzde neredeyse her işletme için kaçınılmaz hale geldi. 

Finansal analiz, şirketinizin projeleri, bütçesi, stratejik kararları ve iş modelleri konusunda verilecek kararlarda veriye dayalı olarak hareket etmenizi sağlayan en kritik araçlardan birisidir. Şirket yöneticilerinin ve karar vericilerin şirketin güncel durumuna ve gelecek tahminine objektif olarak bakabilmelerini sağlar.

‍Finansal Analiz Neden Yapılır?

Doğru yapılan bir finansal analizle, işletmenizin finansal sağlığını ve sürdürülebilirliğini açık bir şekilde görebilir, planlarınızı sağlıklı bir şekilde yapabilirsiniz. Ticari faaliyetleriniz için uzun vadeli planlar oluşturabilir, projeler, ürünler, müşteriler ve yatırımlar hakkında doğru kararlar verebilirsiniz. Finansal analizin tüm kaynağı işletmenizde gerçekleşen satış ve giderlerin sonucunda ortaya çıkan finansal verilerdir. Bu verilerle beslenen bilanço, kar / zarar tablosu, nakit akışı tablosu gibi kaynaklar finansal analizin temelini oluşturur.

Bununla birlikte hiçbir şirket kendi pazarında tek başına hareket etmiyor. İşletmeler rakipleriyle ve sektörleriyle yarışıyorlar. Bu yüzden sektörün ve rakiplerin durumlarını anlayabilmek ve rekabette bir basamak öne geçebilmek için hem kendi ivmelerini hem de rakiplerin durumlarını ile kendilerini karşılaştırabilmeleri gerekir. Bu sebeple finansal verileri analiz etmenin ve doğru yorumlara ulaşmanın en verimli yollarından biri, diğer şirketlerle ve/veya şirketin kendi geçmiş performansıyla karşılaştırmalı analizler yapmak, belli oranları trend içinde izleyebilmektir. Örnek vermek gerekirse, Brüt Kar Marjı bir çok şirket için kritik veriler arasında görülmektedir. Firmanızın Brüt Kar Marjı tek başına size ürünlerinizin karlılığı ile ilgili bilgi veriyor olsa da bulunduğunuz sektöre göre değişen ortalama değerleri bulunuyor. Yazılım sektöründe çalışan bir şirket için %70 ve üzeri brüt kar marjı iyi bir oran olarak kabul edilirken, tarım sektöründeki bir şirket %20’lerde dahi iyi bir rakam yakalamış olacaktır. Bu yüzden finansal analizi tüm perspektifi ile gerçekleştirebilmek için rakip şirketlerin de durumunu bilmek önemlidir.

‍Finansal Analiz Yöntemleri Nelerdir?

Finansal analizin amaçlarına göre kırılmış halde 10’dan fazla yöntemi bulunuyor. Tüm işletmelerin en kritik ihtiyaçlarını cevaplamak ve özet bir bilgi sunmak için Nuvio Akademi’nin bu yazısında dört temel finansal analiz yönteminden bahsedeceğiz. “Peki benim için en doğru yöntem hangisi?” diyecek olursanız, cevabımız: Hepsi! Bu yöntemler bir arada kullanıldığında işletmenizin finansal sağlığını analiz etmenizde çok güçlü bir kaynağa dönüşüyorlar.

‍

• Yüzde Yöntemi (Dikey Analiz): Bu yöntemin amacı bir finansal verinin toplam gelir içindeki oranını bulmaktır. Kaynak olarak gelir tablosu (kar / zarar tablosu) kullanılır. En doğru veriyi söylemesi adına sektördeki rakip firmalar ile karşılaştırılması gerekir. Dikey analiz ile ortaya çıkan en kritik veriler arasında Brüt Kar Marjı, Net Kar Marjı, Operasyonel Karlılık gibi veriler bulunmaktadır. Örnek olarak görselde verilen firmanın Brüt Kar miktarı olan 6.584.263 doları toplam gelir miktarı olan 14.953.224 dolar rakamına bölersek, Brüt Kar Marjını %44 olarak tespit ederiz.
  
  

‍

• Karşılaştırmalı Tablolar Analizi (Yatay Analiz): Şirketler de bireyler gibi herkesten ayrı karakterlere sahiptir. Nasıl bizler geçmişimizden dersler çıkartarak öğreniyor, büyüyoruz, güçleniyoruz; şirketlerin de büyüyebilmeleri ve güçlenebilmeleri için aynı şeyi yapmaları gerekir. Bu yöntem tam da bu amaca hizmet eder. Yatay analiz, işletmelerin birkaç yıla dayanan finansal verilerini yan yana koyarak karşılaştırmalarına ve değişim oranlarını analiz etmelerine dayanan bir yöntemdir. Önceki 4-5 yıllık veriyi baz alarak her bir finansal veri kalemi için sonraki 3 ila 5 yıllık dönemi planlayabilmenizi sağlar. Bu analiz sayesinde “ne olsaydı sonuç daha iyi olurdu?” veya “neyi yapmasaydık sonuç kötü olurdu?” gibi çıkarımlar yapmak mümkün olur. Analizin kaynağı olarak dikey analizde olduğu gibi gelir tablosu alınabilir, ancak bu sefer 1 yılın verisi yerine ortalama geçmişe dönük 3-5 yıllık veri birlikte analiz edilir.
  
  

‍

• Oran (Rasyo) Analizi: Rasyo analizi şirketin finansal tablolarından elde edilen verilerin birbirleri ile oranlanması sonucu elde edilir. Çok sayıda oran (rasyo) ile şirketlerin likidite, verimlilik, karlılık, borç durumu gibi bilgilere kolaylıkla erişilebilir. Yatırımcıların ve kredi veren kuruluşların şirketlerde baktıkları en temel verilerdir. Ancak bu oranlar, finansal durumun ortaya konması açısından tek başına yeterli değildir. Bu nedenle belirlenen oranların geçmiş yıllardaki oranlarla, endüstri ortalamasıyla ve standart kabul edilen değerler ile karşılaştırılmaları sonucu şirketin finansal durumu ortaya konmuş olur. En çok bilinen finansal oranlara, şirketin kısa dönemdeki borçlarını ödeyebilme gücünü gösteren Cari Oran, güncel nakit varlıklarıyla yükümlülüklerini oranlayan Nakit Oranı ya da satılan malların maliyetinden sonraki karlılığı belirten brüt kar marjı örnek olarak gösterilebilir. Finansal rasyoların detayları, formulleri için Nuvio Akademi’de önümüzdeki haftalarda yayınlayacağımız içerikleri takipte kalmanızı öneririz.
  
  
• Nakit Akışı Analizi: Finansal rasyolar ve yatay, dikey analizler kadar şirketin operasyonundaki olası sorunları en hızlı şekilde anlatabilecek bir diğer analiz yöntemi de nakit akışı analizidir. “Nakit kraldır” deyişinden yola çıkarak, bir şirketin nakit üretme kapasitesi ne kadar fazla ise şirket sorunlara karşı o kadar dayanıklı olacaktır çıkarımını yapabiliriz. En önemli nakit akışı verilerinden birisi olan Serbest Nakit Akışı miktarı Nakit Akım tablosu kullanılarak hesaplanır. Tüm masraflar ödendikten sonra dönem içinde şirketin elinde kalan nakit parayı ifade eder. Şirketlerin kar dağıtması için ya da sonraki yıllarda yatırım olarak kullanabileceği serbest nakit olması, yatırımcıları ve şirket ortaklarını mutlu edecektir.

Tüm bunlar çok karmaşık, nasıl finansal analizimizi yapacağız?

Tüm şirketlerin finansal sağlıklarını kontrol etmeleri için finansal analiz yapmaları gerekiyor. Ancak birçok şirket, özellikle de KOBİ’ler için finansal analiz karmaşık excel tablolarından ya da pahalı danışmanlıklardan ibaret. Dolayısıyla bunlara ulaşmak birçok şirket için çok zorlu olmakta. Nuvio ile tüm şirketinizin gelir, giderlerini ve nakit akışını hızlıca takip ederken aynı zamanda hiçbir excel veya finansal hesaplama ile uğraşmanıza gerek kalmadan tüm finansal analizlere şirketinize özel dashboard’lar ile hızlıca erişebilirsiniz. Siz de hemen web sitemizden bize ulaşabilir, Nuvio ile işletmenizin finansal sağlığını takip ettiğinizden emin olabilirsiniz.