Deprem Sonrası Şirketlere Getirilen Ek Vergiler Nelerdir?

6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli deprem hepimizi derinden sarstı. Kayıplarımız, çabalarımız, psikolojik sarsıntılarımızın yanı sıra bu deprem maddi anlamda da başta depremzedeler olmak üzere tüm ülkemizde büyük yaralar açtı. Bu yazımızı, yaraları sarmak için kaynak yaratılması amacıyla duyurulan ek vergileri sizlere net bir şekilde anlatmak için yazıyoruz.

Öncelikle belirtelim. Bu ek vergiler şahıslara, yani gelir vergisi mükelleflerine uygulanmıyor. Ücret, kira, gayrimenkul gibi kazançlardan deprem vergisi alınmayacak.

15 Nisan 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğe göre, 7440 sayılı kanun ile Kurumlar Vergisi beyannamelerinde kurum kazancından indirim konusu yapılan indirim ve istisna tutarları, indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden %10; iştirak kazançları istisnası ve yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında tek seferlik ilave vergi getirilmiştir.

Bu ek vergiler şöyle tahsil edilecek: Kurumlar vergisi mükelleflerinin 2022 yılı gelirleri için verecekleri beyannamede indirim konusu yapılan indirim ve istisnalar, bir defaya mahsus olmak üzere yukarıdaki oranlar kadar düşürülecek ve bu düşürülen kısımlar, ek bir vergi olarak ödenecek.

Vergi ve Prim Muafiyeti

İşverenlerin depremzede işçilerine 50.000TL’ye kadar yapacakları ayni ve nakdi yardımlara vergi ve prim muafiyeti uygulanacak.

Ayrıca 6 Şubat 2023 tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden muaftır.

Deprem Vergisi Ne Zaman Ödenecek?

Deprem vergisi iki taksitte ödenecek: İlk taksit, kurumlar vergisi ödeme süresi içinde (5 Mayıs’a kadar) ikinci taksit ise 4 ay sonra ödenecek. Hemen belirtelim, ödenen bu vergi gider ve indirim olarak dikkate alınmayacak ve hiç bir vergiden mahsup edilmeyecek. 

Türkiye’de hesap dönemi 1 Ocak-31 Aralık olsa da bazen şirketler farklı sebeplerle vergi dairelerine başvurarak kendileri için ayrı bir özel dönemi tayin ettirebiliyorlar. Eğer böyle bir durum varsa, bu şirketler yine kendi 2022 yılı hesap dönemlerinin sonunda verilmesi gereken beyannamelerde deprem vergisini ödeyecekler.

Hangi istisnalar üzerinden deprem vergisi hesaplanacak? 

• İştirak kazançları istisnası,
• Yurtdışı iştirak kazançları istisnası
• Tam mükellefiyete tâbi anonim şirketlerin, yurt dışı iştirak hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kurum kazançları
• Kurumların yurt dışında bulunan iş yerleri veya daimî temsilcileri aracılığıyla elde edilen kazançlar 
• Yatırım fon ve ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazanç istisnası,
• Emisyon primi istisnası,
• Taşınmaz ve iştirak hissesi satış kazancı istisnası,
• Yurt dışından elde edilen ve bazı şartları taşıyan kazanç istisnaları,
• Serbest bölge ve teknoloji geliştirme bölgesi kazanç istisnası
• Yatırım indirimi,
• Ar-Ge indirimi,
• Okul öncesi eğitim, ilk öğretim, özel eğitim, orta öğretim özel okullar, özel kreş ve gündüz bakımevleri ile rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden kazançlar 
• Yurt dışında mukim kişi ve kurumlara Türkiye’de verilen/yurt dışında yararlanılan hizmetlerden elde edilen kazancın %50 si 
• İstanbul Finans Merkezi Bölgesinde faaliyette bulunan kurumlara tanınan kazanç istisnası
• Sınai mülkiyet haklarında istisna
• İndirimli kurumlar vergisi matrahı
• Nakdi sermaye artışından kaynaklanan faiz indirimi
  

Hangi indirim ve istisnalar üzerinden ek deprem vergisi hesaplanmayacak? 

• Risturn İstisnası
• Taşınır ve taşınmaz malların satış ve kiralanması işlemlerinden doğan kazançlardaki istisnalar 
• Varlık ve hakların, kaynak kuruluşlarca, kira sertifikası ihracı amacıyla varlık kiralama şirketlerine satışından doğan kazançlarda istisna
• Türkiye’de kurulu yatırım fon ve ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazanç istisnası
• Kur korumalı mevduat hesaplarından sağlanan kazançlarda istisna 
• Sponsorluk harcamalar
• Bağış ve yardımlar 
• Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10'unu aşmayan kısmı
• Engelliler Hakkında Kanuna göre korumalı işyeri indirimi 
• Tevkifata tabi yatırım indirimi istisnası
• İlgili Kanunları uyarınca kurum kazancından indirilebilen bağış ve yardımlar.
• Türkiye’de kurulu yatırım fon ve ortaklıklarının portföy işletmeciliği kazanç istisnası